महाभारतम् — 12.321.29

Original

स ह्यन्तरात्मा भूतानां क्षेत्रज्ञश्चेति कथ्यते ।

त्रिगुणव्यतिरिक्तोऽसौ पुरुषश्चेति कल्पितः ।

तस्मादव्यक्तमुत्पन्नं त्रिगुणं द्विजसत्तम ॥ २९ ॥

Segmented

स हि अन्तरात्मा भूतानाम् क्षेत्रज्ञः च इति कथ्यते त्रिगुण-व्यतिरिक्तः ऽसौ पुरुषः च इति कल्पितः तस्माद् अव्यक्तम् उत्पन्नम् त्रिगुणम् द्विजसत्तम

Analysis

Word	Lemma	Parse
स	तद्	pos=n,g=m,c=1,n=s
हि	हि	pos=i
अन्तरात्मा	अन्तरात्मन्	pos=n,g=m,c=1,n=s
भूतानाम्	भूत	pos=n,g=n,c=6,n=p
क्षेत्रज्ञः	क्षेत्रज्ञ	pos=n,g=m,c=1,n=s
च	च	pos=i
इति	इति	pos=i
कथ्यते	कथय्	pos=v,p=3,n=s,l=lat
त्रिगुण	त्रिगुण	pos=n,comp=y
व्यतिरिक्तः	व्यतिरिच्	pos=va,g=m,c=1,n=s,f=part
ऽसौ	अदस्	pos=n,g=m,c=1,n=s
पुरुषः	पुरुष	pos=n,g=m,c=1,n=s
च	च	pos=i
इति	इति	pos=i
कल्पितः	कल्पय्	pos=va,g=m,c=1,n=s,f=part
तस्माद्	तद्	pos=n,g=m,c=5,n=s
अव्यक्तम्	अव्यक्त	pos=n,g=n,c=1,n=s
उत्पन्नम्	उत्पद्	pos=va,g=n,c=1,n=s,f=part
त्रिगुणम्	त्रिगुण	pos=a,g=n,c=1,n=s
द्विजसत्तम	द्विजसत्तम	pos=n,g=m,c=8,n=s