ऋतुसंहारम् — 5.9

Original

पयोधरैः कुङ्कुमरागपिञ्जरैः सुखोपसेव्यैर्नवयौवनोष्मभिः ।

विलासिनीभिः परिपीडितोरसः स्वपन्ति शीतं परिभूय कामिनः ॥

Segmented

पयोधरैः कुङ्कुम-राग-पिञ्जरैः सुख-उपसेव् नव-यौवन-ऊष्मन् विलासिनीभिः परिपीडय्-उरस् स्वपन्ति शीतम् परिभूय कामिनः

Analysis

Word	Lemma	Parse
पयोधरैः	पयोधर	pos=n,g=m,c=3,n=p
कुङ्कुम	कुङ्कुम	pos=n,comp=y
राग	राग	pos=n,comp=y
पिञ्जरैः	पिञ्जर	pos=a,g=m,c=3,n=p
सुख	सुख	pos=n,comp=y
उपसेव्	उपसेव्	pos=va,g=m,c=3,n=p,f=krtya
नव	नव	pos=a,comp=y
यौवन	यौवन	pos=n,comp=y
ऊष्मन्	ऊष्मन्	pos=n,g=m,c=3,n=p
विलासिनीभिः	विलासिनी	pos=n,g=f,c=3,n=p
परिपीडय्	परिपीडय्	pos=va,comp=y,f=part
उरस्	उरस्	pos=n,g=m,c=1,n=p
स्वपन्ति	स्वप्	pos=v,p=3,n=p,l=lat
शीतम्	शीत	pos=n,g=n,c=2,n=s
परिभूय	परिभू	pos=vi
कामिनः	कामिन्	pos=n,g=m,c=1,n=p